ÖZET
Amaç:
Literatürde sosyal zekanın karar verme tarzı üzerindeki etkisi hakkında çok az bilgi vardır. Karar verme doğası gereği karmaşık bir süreci ifade eder ve üzerinde birçok faktör etkilidir. Etkili kararlar almak için bu faktörlerin belirlenmesi önemlidir. Sosyal zeka da, karar verme tarzını etkileyebilecek önemli bir faktördür. Bu araştırma, sağlık yöneticilerinin sosyal zekalarının karar verme tarzları üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Yöntemler:
Araştırma kapsamında, üç kamu hastanesinden 170 sağlık yöneticisi (hekim, hemşire ve idari yönetici) ile kesitsel bir çalışma yürütülmüştür. Verilerin analizi SPSS 26 paket programı ile yapılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkileri ve etkileri belirlemek için varyans analizi ve bağımsız t-testi ve çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır.
Bulgular:
Bulgular, sağlık yöneticilerinin sosyal zekasının rasyonel karar verme stili üzerinde anlamlı pozitif etkiye, bağımlı ve kaçıngan karar verme stili üzerinde ise anlamlı negatif etkiye sahip olduğunu göstermiştir. Sosyal zekası yüksek sağlık yöneticilerinin, rasyonel karar verme tarzı yüksek iken, bağımlı ve kaçınma karar verme tarzı düşüktür.
Sonuç:
Rasyonel karar verme, yoğun ve karmaşıklık içeren sağlık sektöründe hekim, hemşire ve idari yöneticiler için en umut verici, etkili ve işlevsel karar verme tarzı olarak görülmektedir. Sosyal zeka, hasta bakımının kalitesi, sonuçları ve yönetsel kararlarda etkili kararlar vermeyi düşünen sağlık yöneticileri için önemli bir kavramdır. Sosyal zekası yüksek sağlık yöneticilerinin rasyonel karar verme eğilimleri de yüksektir.
References
1
Koçel, T. İşletme yönetimi. Istanbul: Beta Yayınevi; 2018.
2
Basu. R. The role of emotional intelligence in the decision-making process of correctional officers. of the west bengal correctional services. Journal of Services Research 2016;16:67-70. Retrieved from: https://www.proquest.com/docview/2013512467?pqorigsite=gscholar&fromopenview=true
3
Shahid N, Rappon T, Berta W. Applications of artificial neural networks in health care organizational decision-making: A scoping review. PloS one 2019;14: e0212356.
4
Küçükkendirci H, Şakır A, Arıkan A, Güler YR. Determination of Decision-Making Styles of Managers in Local Public Health Institutions. Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi 2016;19:201-18.
5
Al-mehsin SA. Self-efficacy and its relationship with social skills and the quality of decision-making among the students of prince sattam bin abdul-aziz university. International Education Studies 2017;10:108-17.
6
Akman Y, İmamoğlu Akman G. Öğretmenlerin çok kültürlü eğitim tutumunun sosyal zekâ algısına göre incelenmesi. Sakarya University Journal of Education 2017;7:34-48.
7
Sharma RR. Cultural intelligence and institutional success: the mediating role of relationship quality. Journal of International Management 2019;25:100665.
8
Riggio RE, Reichard RJ. The emotional and social intelligences of effective leadership: An emotional and social skill approach. Journal of Managerial Psychology 2008;23:169-85.
9
Silvera DH, Martinussen M, Dahl TI. The Tromsø Social Intelligence Scale. a Self-Report Measure of Social Intelligence. Scandinavian Journal of Psychology 2001; 42:313-9.
10
Thorndike EL. Intelligence and its use. Harper’s Monthly Magazine. 1920;140:227-35.
11
Guilford JP. The nature of human intelligence. 1967.
12
Goleman D. The socially intelligent. Educational leadership, 2006;64:76-81. Retrived from:https://cmapspublic2.ihmc.us/rid=1207228817342_1390637911_7833/Goleman-%20Socially%20Intelligent%20Leader.pdf
13
Albrecht K. Social intelligence: The new science of success. John Wiley & Sons; 2006.
14
Barnes ML, Sternberg R.J. Social intelligence and decoding of nonverbal cues. Intelligence 1989;13:263-87.
15
Ford ME, Tisak MS. A further search for social intelligence. Journal of Educational Psychology 1983;75:196-206.
16
Hançer M, Tanrisevdi A. Sosyal zeka kavramının bir boyutu olarak empati ve performans üzerıne bir inceleme. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 2003;27:211-25. Retrieved from: http://eskidergi.cumhuriyet.edu.tr/makale/634.pdf
17
Yukl. G. Leadership organizations. Pearson; 2018.
18
Tappen Ruth M. Nursing leadership and management concept and practice. Davis Company; 2001.
19
Connor PE, Becker BW. Personal value systems and decision-making styles of public managers. Public Personnel Management 2003;32:155-80.
20
Nutt PC. Influence of decision styles on use of decision models. Technological Forecasting and Social Change 1979;14:77-93.
21
Scotte SG, Bruce RA. Decision-making style: The development and assessment of a new measure. Educational and psychological measurement 1995;55:18-31.
22
Uzonwanne FC. Rational model of decision making. Global encyclopedia of public administration, public policy, and governance. Springer International. 2016.
23
Greenberg D, Peterburg Y, Vekstein D, Pliskin JS. Decisions to adopt new technologies at the hospital level: insights from Israeli medical centers. International journal of technology assessment in health care, 2005;21:219.
24
Hess JD, Bacigalupo AC. Enhancing decisions and decision-making processes through the application of emotional intelligence skills. Management Decision 2011;49:710-21.
25
Karttunen E. Purchasing and supply management skills revisited: an extensive literature review. Benchmarking: An International Journal 2018;25:3906-34.
26
Garcia A, Pinto-Carral A, Sanz Villorejo J, Marqués-Sánchez P. Nurse Manager Core Competencies: A Proposal in the Spanish Health System. International journal of environmental research and public health 2020;17:3173.
27
Baron RM, Kenny DA. The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual. strategic. and statical considerations. Journal of Personality and Social Psychology 1986;51:1173-82.
28
Hair J, Anderson R, Tatham R, Black W. Multivariate data analysis. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall; 1998.
29
George D, Mallery M. SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference. Pearson; 2010.
30
Şen N, Özgen Narcı H, Kalmuk G. İl düzeyinde görev yapan kamu sağlık yöneticilerinin karar verme stilleri ve ilişkili faktörlerin araştırılması. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 2019;22:73-96.
31
Ibrahim IA, Elsabahy HE. Linking emotional ıntelligence and locus of control to decision making styles of nursing managers. International Journal of Novel Research in Healthcare and Nursing 2019;7:60-70.
32
Aliakbari F, Ghaedamini M, Deris M, Masoudi R. Relationship between nurses’ decision-making style and their disaster response. Disaster Medicine and Public Health Preparedness 2020;First View:1-6.
33
Payne LK. Toward a theory of intuitive decision–making in nursing. Nursing Science Quarterly 2015;28:223-8.
34
Calabretta G, Gemser g, Wijnberg NM. The interplay between intuition and rationality in strategic decision making: a paradox perspective. Organization Studies 2016;38:365-401.
35
Korauš A, Kaščáková Z, Parová V, Veselovská, S. Sustainable economic development through human resource management: social intelligence of managers and performance, Journal of Security and Sustainability Issues 2017;6:457-77.
36
Acar U. Eğitim yöneticilerinin karar verme stillerinin erteleme davranışı ile ilişkisi. Ankara Üniversitesi, Eğiti Bilimleri Enstitüsü, 2020, Doktora tezi. Ankara.
37
Demir GT, Namlı S, Hazar Z, Türkeli A, Cicioğlu Hİ. Bireysel ve takım sporcularının karar verme stilleri ve mental iyi oluş düzeyleri. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 2018;13:176-91.
38
Krasniqi BA, Berisha G, Pula JS. Does decision-making style predict managers’ entrepreneurial intentions?. Journal of Global Entrepreneurship Research 2017;9:1-15.
39
Özdemir N, Adıgüzel V. Sağlık çalışanlarında sosyal zekâ, benlik saygısı ve psikolojik sağlamlık arasındaki ilişki ve etkileyen faktörler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2021;12:18-28.
40
Ülker Ç. Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Sosyal Zekâ ve İletişim Becerilerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2016, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
41
Kul AC, Yüksekbilgili Z. İstanbul İlinde Sağlık Sektörü Çalışanlarının Demografik Özelliklerinin Sosyal Zeka Üzerindeki Etkisinin İrdelenmesi. Uluslararası Akademik Yönetim Bilimleri Dergisi 2021;7:22-47.
