ÖZET
Günümüzde gittikçe artan kanser olguları, tüm dünyada büyük bir endişe kaynağı olmaktadır. Bu nedenle; güvenli ve etkili tedaviler bulmak araştırmacıların ana hedeflerinden biri haline gelmiştir. İmmünoterapi; bireyin bağışıklık sistemini kullanarak kanser dahil çok sayıda hastalıkla mücadele etmesini sağlayan bir tedavi biçimidir. Amaç, immün sisteme ait hücrelerin kanser hücrelerini hedef almalarını ve yok etmelerini sağlamaktır. Kanserde immünoterapötik stratejiler; monoklonal antikorlar, kanser aşıları, adoptif immünoterapi, sitokinler, immün sistemi destekleyici ilaçlar da dahil olmak üzere geniş bir araştırma alanına yayılmaktadır. Yeni tedavi yöntemlerinde immün yanıtın özgül olması nedeniyle tümöre karşı bağışıklığın, hastaya zarar vermeden seçici olarak tümörü yok etmesi amaçlanmaktadır. Son yapılan bilimsel araştırmalarda propolisin güçlü bir şekilde en umut verici immünomodülasyon ajanlarından biri olduğu ortaya konmuştur. Propolis, antik çağlardan beri yaygın olarak kullanılan ve bünyesinde birçok biyoaktif bileşen barındıran doğal bir ilaçtır. Propolisin 300’den fazla bileşeni bugüne kadar tespit edilmiş olup bu bileşenlerle ilgili in vitro, in vivo ve klinik çalışmalar devam etmektedir. Propolisin içindeki başlıca antikanser bileşenler; Convective available potential energy, chrysin, nemoroson, artepilin C, galangin ve kardanoldür. Propolisin birçok farklı kanser türüne karşı olumlu etki gösterdiği in vitro ve in vivo olarak ve insan klinik çalışmalarıyla bildirilmiştir. Doğal bir besin olan propolisin tüm bu özellikleri ile kanser hastalarının vücut fonksiyonlarını ve hastaların vücut direncini destekleyebileceği düşünülmektedir.
References
1
Aydoğan F, Uygun K. Kanser hastalarında palyatif tedaviler. Klinik Gelişim 2011;24:4-9.
2
Mollanoori H, Shahraki H, Rahmati Y, Teimourian S. CRISPR/Cas9 and CAR-T cell, collaboration of two revolutionary technologies in cancer immunotherapy, an instruction for successful cancer treatment. Hum Immunol 2018;79:876-82.
3
Kiesgen S, Chicaybam L, Chintala NK, Adusumilli PS. Chimeric antigen receptor (CAR) T-cell therapy for thoracic malignancies. J Thorac Oncol 2018;13:16-26.
4
Gök Ö, Aslan A. Personalized Antigen Receptor with Cell Therapy (CAR-T) Journal of the Institute of Science and Technology 2019;9:2235-245.
5
Onur E, Nalbantsoy A, Kışla D. Immunotherapy and potential use of propolis in cancer immunotherapy. Food And Health 2018;4:231-46.
6
Yokuş B, Çakır DÜ. Cancer biochemistry. Dicle Üniv Vet Fak Derg 2012;1:7-18.
7
Gürbüz K. N Antimutajenler ve antikarsinojenler (kanser gelişiminin kimyasal bileşiklerle önlenmesi. Turkiye Klinikleri Journal Of Medical Sciences 2006;26:312-8.
8
Weinstein JN, Collisson EA, Mills GB, Shaw KRM, Ozenberger BA, Ellrott, K, et al. The cancer genome atlas pan-cancer analysis project. Nature Genetics 2013;45:1113.
9
Coleman MP, Esteve J, Damiecki P, Arslan A, Renard H. Trends in cancer incidence and mortality. IARC Sci Publ 1993;121:1-806.
10
Yıldırım YK, Fadıloğlu Ç, Uyar M. Complementary Therapies In Palliative Cancer Care. Ağrı Dergisi 2006;18:26-32.
11
American Cancer Society. How Immunotherapy Is Used to Treat Cancer 2016. Retrieved November 25, 2019, Available from: URL: https://www.cancer.org/treatment/treatments-and-side-effects/treatment- types/immunotherapy/what-is-immunotherapy.html
12
Abbott M, Ustoyev Y. Cancer and the immune system: the history and background of immunotherapy. Semin Oncol Nur 2019;35:150923.
13
Ekşioğlu Demiralp E, Ucuncu Kefeli A, Atasoy B. Radyoterapinin ve immnüterapinin birlikte kullanımı. Turkiye Klinikleri J Radiat Oncol-Special Topics 2015;1:34-40.
14
Aslan G. Tümör İmmünolojisi. Turk J Immunol 2010;15:713.
15
Abbas AK, Lichtman AH. Temel immunoloji, immun sistemin fonksiyonları ve bozuklukları (Y. Camıoğlu ve G. Deniz. Çeviri Ed.). İstanbul Medikal Yayıncılık 2007;179-83.
16
Özlük AA, Güner Oytun M, Günenç D. Kanser immünoterapisi. FNG & Bilim Tıp Transplantasyon Dergisi 2017;2:21-3.
17
Güney BC, Allahverdiyev DAM. Akciğer kanserinin NK hücre temelli immunoterapisi (dissertation).Yıldız Teknik Üni. 2018.
18
Bateman AC. Molecules in cancer immunotherapy: benefits and side effects. J Clin Pathol 2019;72:20-4.
19
American Cancer Society Cancer vaccines 2015. Retrieved November 28, 2019, Available from: URL: https://www.cancer.org/treatment/treatments-and-side-effects/treatment-types/immunotherapy/cancer-vaccines.html
20
Perica K, Varela JC, Oelke M, Schneck J. Adoptive T Cell Immunotherapy for Cancer. Rambam Maimonides Med J 2015;6:e0004.
21
Sezgin C. Kanserde bitkilerle tedavide örnek uygulamalar. Çekin M. D., Altuncan F., Yakut A., Tınmaz M. Z. editors, Bitkilerle Tedavi Sempozyumu; 2010 Mayıs 6-10, Merkezefendi Geleneksel Tıp Derneği, p.73-78.
22
Güneş Bayır A, Aksoy A, Koçyiğit A. The importance of polyphenols as functional food in health. Bezmialem Science 2019;7:157-63.
23
Barbaros B, Dikmen M. Cancer Immunotherapy. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2015;31:177-81.
24
Pietta PG, Gardana C, Pietta AM. Analytical methods for quality control of propolis. Fitoterapia 2002 73:7-20.
25
Dündar E, Yıldırım HK. Factors Affecting Of Diversity Of Propolis. Arıcılık Araştırma Dergisi 2018;10:61-6.
26
Castaldo S, Capasso F. Propolis, an old remedy used in modern medicine. Fitoterapia 2002;73:1-6.
27
Banskota AH, Tezuka Y, Kadota S. Recent progress in pharmacological research of propolis. Phytother Res 2001;15:561-71.
28
Burdock GA. Review of the biological properties and toxicity of bee propolis. Food Chem Toxicol 1998;36:347-63.
29
Şahinler N. Propolisin Gelişimi Ve Kullanma Olanakları. MKÜ Ziraat Fakültesi Dergisi 1999; 169.
30
Badria F, Fathy H, Fatehe A, Elimam D, Ghazy M. Evaluate the cytotoxic activity of honey, propolis, and bee venom from different localities in Egypt against liver, breast, and colorectal cancer. J Apither 2017;2:1-4.
31
Albayrak S, Albayrak S. Propolis: Doğal Antimikrobiyal Madde. Ankara Eczacılık Fakültesi Dergisi 2008;37:201-15.
32
Kujumgiev A, Tsvetkova I, Serkedjieva Y, Bankova V, Christov R, Popov S. Antibacterial, antifungal and antiviral activity of propolis of different geographic origin. J Ethnopharmacol 1999;64:235-40.
33
Silici S. Investigation of biologically active components in propolis samples from different botanical origin. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi 2008;24:120-8.
34
Uzel A, Sorkun K, Onçağ O, Coğulu D, Gençay O, Salih B. Chemical compositions and antimicrobial activities of four different Anatolian propolis samples. Microbiol Res 2005;160:189-95.
35
Demir S, Aliyazicioglu Y, Turan I, Misir S, Mentese A, Yaman SO, et al. Antiproliferative and proapoptotic activity of Turkish propolis on human lung cancer cell line. Nutr Cancer 2016;68:165-72.
36
Al-Hariri M. Immune’s-boosting agent: Immunomodulation potentials of propolis. J Family Community Med 2019;26:57-60.
37
Yonar SM, Ural MŞ, Silici S, Yonar ME. Malathion-induced changes in the haematological profile, the immune response, and the oxidative/antioxidant status of Cyprinus carpio carpio: protective role of propolis. Ecotoxicol Environ Saf 2014;102:202-9.
38
Polat G, Koçan D. Propolis ve Antimikrobiyel Etkisi. Türkiye 9. Gıda Kongresi; 2006, 24-26 Mayıs, Bolu-Türkiye.
39
Seven İ, Aksu T, Tatlı even P. Propolis and its Usage in Animal Nutrition. YYÜ VET FAK DERG 2007;18:79-84.
40
Patel S. Emerging Adjuvant Therapy for Cancer: Propolis and its Constituents. J Diet Suppl 2016;13:245-68.
41
Meneghelli C, Joaquim LS, Félix GL, Somensi A, Tomazzoli M, da Silva DA, et al. Southern Brazilian autumnal propolis shows anti-angiogenic activity: an in vitro and in vivo study. Microvasc Res 2013;88:1-11.
42
Sforcin JM. Propolis and the immune system: a review. J Ethnopharmacol 2007;113:1-14.
43
Cuesta A, Rodríguez A, Esteban MA, Meseguer J. In vivo effects of propolis, a honeybee product, on gilthead seabream innate immune responses. Fish Shellfish Immunol 2005;18:71-80.
44
Ivanovskaa ND, Dimov VB, Pavlovaa S, Bankova VS, Popov SS. Immunomodulatory action of propolis. V. Anticomplementary activity of a water- soluble derivative. J Ethnopharmacol 1995;47:135-43.
45
Oršolić N, Car N, Lisičić D, Benković V, Knežević AH, Đikić D, Petrik J. Synergism between propolis and hyperthermal ıntraperitoneal chemotherapy with cisplatin on ehrlich ascites tumor in mice. J Pharm Sci 2013;102:4395-405.
46
Sforcina JM, Bankovab V. (Propolis: Is there a potential for the development of new drugs? J Ethnopharmacol 2011;133:253-60.
47
Orsolic N, Sver L, Terzic S, Basic I. Peroral application of water‐soluble derivative of propolis (WSDP) and its related polyphenolic compounds and their influence on immunological and antitumor activity. Vet Res Commun 2005;29:575-93.
48
Valença I, Morais-Santos F, Miranda-Gonçalves V, Ferreira PM, Almeida- Aguiar C, Baltazar F. Portuguese propolis disturbs glycolytic metabolism of human colorectal cancer in vitro. BMC Complement Altern Med 2013;13:184.
49
Lisičić D, Benković V, Đikić D, Blažević AS, Mihaljević J, Oršolić N, Knežević AH. Addition of propolis to irinotecan therapy prolongs survival in ehrlich ascites tumor-bearing mice. Cancer Biother Radiopharm 2014;29:62-9.
50
Kimoto T, Arai S, Kohguchi M, Aga M, Nomura Y, Micallef MJ, et al. Apoptosis and suppression of tumor growth by artepillin C extracted from Brazilian propolis. Cancer Detect Prev 1998;22:506-15.
