ÖZET
Amaç:
İki saatten uzun süren cerrahi girişimlerde ameliyat sırasındaki basınç yaralanması (ASBY) ile ilişkili risk faktörlerini ve ASBY prevalansını belirlemek, ASBY’nin önlenmesine cerrahi hemşirelerin dikkatini çekmektir.
Yöntemler:
Kesitsel-tanımlayıcı bir araştırma olarak özel bir vakıf üniversitesi hastanesinin ortopedi, genel cerrahi servislerinde, Şubat 2017-Mayıs 2018 tarihlerinde, 170 büyük cerrahi girişim planlanan gönüllü bireyin katılımı ile yapıldı. Etik kurul onayı ile kurum ve gönüllülerden bilgilendirilmiş yazılı izin alındı. Veriler Braden basınç yarası ölçeği ve literatüre dayalı hasta tanımlama formuyla toplandı.
Bulgular:
Katılımcıların yaş ortalaması 47,72±22,20 yıl idi, %55,9’u kadındı ve %44,1’i erkekti. Katılımcıların %81,8’i supine pozisyonunda ameliyat oldu, ameliyatın ortalama süresi 246,707±145,3 dakikaydı. Hastaların %24.1’inde evre 1 ASBY gelişmişti. Basınç yaralanması gelişen 41 (%24,2) hastanın Braden risk puanı (18,434±6,621) basınç yaralanması olmayan 129 hastadan (%75,8) (20,243±3,954) daha düşüktü (p=0,035). Multivaryans analizine göre, ameliyat öncesi hem ek beslenme gereksinimi olmak, hem albümin düşüklüğü ASBY riskini 2,4 kat artırdı (sırasıyla p=0,038; 0,043). Ameliyat süresinin her bir saatlik uzaması ASBY riskini 1.007 kat yükseltti (p=0,002).
Sonuç:
Büyük cerrahi girişimlerde ASBY gelişme riski yüksektir. ASBY riskinin belirlenmesinde hastanın beslenme yetersizliği, albümin düşüklüğü, ameliyat süresi uzunluğu ve Braden risk puanı önemlidir.
References
1
Kandilov AM, Coomer NM, Dalton K. The impact of hospital-acquired conditions on Medicare program payments. Medicare Medicaid Res Rev 2014;4:1-22.
2
Shafipour V, Ramezanpour E, Gorji MA, Moosazadeh M. Prevalence of postoperative pressure ulcer: A systematic review and meta-analysis. Electronic Physician 2016;8:3170-6.
3
Walton‐Geer PS. Prevention of pressure ulcers in the surgical patient. AORN J 2009;89:538-48.
4
Karayurt Ö, Çelik B. Ameliyata bağlı basınç yarası ve hemşirelik bakımı. Türkiye Klinikleri Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği-Yara ve Hemşirelik Bakımı Özel Sayısı 2017;3:176-82.
5
O’Brien DD, Shanks AM, Talsma A, Brenner PS, Ramachandran SK. Intraoperative risk factors associated with postoperative pressure ulcers in critically ill patients: a retrospective observational study. Crit Care Med 2014;42:40-7.
6
Kim JM, Lee H, Ha T, Na S.Perioperative factors associated with pressure ulcer development after major surgery. Korean J Anesthesiol 2018;71:48-56.
7
Gül Ş. Cerrahi girişim uygulanan hastalarda basınç ülseri gelişiminin önlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2014;54-61.
8
Tschannen D, Bates O, Talsma A, Guo Y. Patient-specific and surgical characteristics in the development of pressure ulcers. Am J Crit Care 2012;21:116-25.
9
Hayes RM, Spear ME, Lee SI, Krauser Lupear BE, Benoit RA, Valerio R, et al. Relationship between time in the operating room and incident pressure ulcers: a matched case-control study. Am J Med Qual 2015;30:591-7.
10
Primiano M, Friend M, McClure C, Nardi S, Fix L, Schafer M, et al. Pressure ulcer prevalence and risk factors during prolonged surgical procedures. AORN J 2011;94:555-66.
11
Katran HB. Bir cerrahi yoğun bakım ünitesinde bası yarası görülme sıklığı ve bası yarası gelişimini etkileyen risk faktörlerinin irdelenmesi. JAREN 2015;1:8-14.
12
Chen HL, Chen XY, Wu J. Theincidenceofpressure ulcers in surgical patients of the last 5 years: a systematic review. Wounds 2012;24:234-41.
13
Spruce L, Van Wicklin SA. Back to basics: positioning the patient. AORN J 2014;100:298-305.
14
Fu Shaw L, Chang, PC, Lee JF, Kung HY, Tung TH. Incidence and predicted risk factors of pressure ulcers in surgical patients: experience at a medical center in Taipei, Taiwan. BioMed Research International 2014;1-10.
15
Tan A. Cerrahi Yoğun bakım hastalarında basınç yarası gelişme riski. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans tezi (yayınlanmamış) 2015. http://abakus.inonu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11616/5085/Tez%20Dosyası.pdf?sequence=1&isAllowed=y
16
Mutlu S. Açık kalp ameliyatı uygulanan hastalarda basınç yaralanması oluşumunu etkileyen faktörlerin incelenmesi. DEÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi (yayınlanmamış) 2012.
17
Uzun O, Tan M. A. A prospective, descriptive pressure ulcer risk factor and prevalence study at a university hospital in Turkey. Ostomy Wound Manage 2007;53:44-56.
18
Beckett AE. Are we doing enough to prevent patient injury caused by positioning for surgery?. J Perioper Pract 2010;20:26-9.
19
Shen WQ, Chen HL, Xu YH, Zhang Q, Wu J. The relationship between length of surgery and the incidence of pressure ulcers in cardiovascular surgical patients: A retrospective study. Adv Skin Wound Care 2015;28:444-50.
20
Cherry C, Moss J. Best practices for preventing hospital- acquiredpressureinjuriesinsurgicalpatients. Can Oper Room Nurs J 2011;29:22-6.
21
He W, Liu P, Chen HL. The Braden Scale cannot be used alone for assessing pressure ulcer risk in surgical patients: a meta-analysis. Ostomy Wound Manage. 2012;58:34-40.
22
Nilsson UG. Intraoperative positioning of patients under general anesthesia and the risk of postoperative pain and pressure ulcers. J Perianesth Nurs 2013;28:137-43.
23
Günes ÜY, Efteli E. Predictivevalidityandreliabilityof the Turkish version of the risk assessment pressure sore scale in intensive care patients: results of a prospective study. Ostomy Wound Manage 2015;61:58-62.
24
RaoAD, PrestonAM, StraussR, StammR, ZalmanDC. Risk factors associated with pressure ulcer formation in critically Ill cardiac surgery patients: A systematic review. J Wound Ostomy Continence Nurs 2016;43:242-7.
25
Spruce L. Back to basics: preventing perioperative pressure injuries. AORN J 2017;105:92-9.
26
ChenHL, ShenWQ, LiuP, LiuK. Lengthofsurgery and pressure ulcers risk in cardiovascular surgical patients: a dose– responsemeta‐analysis. Int Wound J 2017;14:864-9.
27
Tanrıverdi F, Dikmen Y. Yoğun bakım hastalarında basınç yaraları: Risk faktörleri ve önlemler. J Hum Rhythm 2017;3:177-82.
28
Bergstrom N, Braden BJ, Laguzza A, Holman V. The Braden scale for predicting pressure sore risk. Nurs Res 1987;36:205-10.
29
Pınar R, Oğuz S. Norton ve braden bası yarası değerlendirme ölçeklerinin yatağa bağımlı aynı hasta grubunda güvenirlik ve geçerliğinin sınanması: Uluslararası Katılımlı VI. Ulusal Hemşirelik Kongresi, Kongre Kitabı, Ankara, 1998;172-5.
30
Chan WS, Pang SM, Kwong EW. Assessing predictive validity of the modified Braden scale for prediction of pressure ulcer risk of orthopaedic patients in an acute care setting. J Clin Nurs 2009;18:1565-73.
31
Gao XL, Hu JJ, Ma Q, Wu HY, Wang ZY, Li TT, et al. Design and research on reliability-validity for 3S intraoperative risk assessment scale of pressure sore. J Huazhong Univ Sci Technolog Med Sci 2015;35:291-4.
32
Lindgren M, Unosson M, Krantz AM, Ek AC. Pressure ulcer risk factors in patients undergoing surgery. J Adv Nurs 2005;50:605-12.
33
Efteli EÜ, Güneş Ü. Basınç yaralanması gelişiminde perfüzyon değerlerinin etkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2014;17:3.
34
Chen HL, Chen XY, Wu J. Theincidenceofpressure ulcers in surgical patients of the last 5 years: a systematic review. Wounds 2012;24:234-41.
35
Lowe JR. Skinintegrityincriticallyillobesepatients. Critical Care Nursing Clinics 2009;21:311-22.
36
Chaboyer W, Gillespie BM. Understanding nurses’ views on a pressure ulcer prevention care bundle: a first step towards successful implementation. J Clin Nurs 2014;23:3415-23.
37
Agrawal K, Chauhan N. Pressure ulcers: Back to the basics. Indian J Plast Surg 2012;45:244-54.
38
Dolgun E, Yavuz M. Aşırı şişmanlık cerrahisinde hemşirelik bakımı. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 2009;3:85-92.
39
Karadağ M, Gümüşkaya N. The incidence of pressure ulcer in surgical patients: a sample in Turkey. J Clin Nurs 2006;15:413-21.
40
Dumlu EG, Bozkurt B, Tokaç M, Kıyak G, Özkardeş AB, Yalçın S, et al. Cerrahi hastalarda malnütrisyon ve beslenme desteği. Ankara Medical Journal 2013;13:33-7.
41
Inan DG, Otunç G. Pressure ulcer prevalence in Turkey: a sample from a university hospital. J Wound Ostomy Continence Nurs 2012;39:409-13.
42
Webster J, Lister C, Corry J, Holland M, Coleman K, Marquart L. Incidenceand risk factors for surgically acquired pressure ulcers. J Wound Ostomy Continence Nurs 2015;42:138-44.
43
Lumbley JL, Ali SA, TchokouaniL S. Retrospective review of predisposing factors for intraoperative pressure ulcer development. J Clin Anesth 2014;26:368-74.
44
Adedeji R, Oragui E, Khan W, Maruthainar N. The importanceofcorrectpatientpositioningintheatresandimplicationsof mal-positioning. J Perioper Pract 2010;20:143-7.
45
Black J, Fawcett D, Scott S. Ten top tips: preventing pressure ulcers in the surgical patient. Wounds Int J 2014;5:14-8.
46
Aloweni F, Ang SY, Fook-Chong S, Agus N, Yong P, Goh MM, et al. A prediction tool for hospital-acquired pressure ulcers among surgical patients: Surgical pressure ulcer risk score. Int Wound J 2019;16:164-75.
