ÖZET
Egzersizin kanser riskini ve kanser tedavilerinin yan etkisini azaltmakta faydalı olduğu bilinmektedir. Ancak, kanser tanısı almış bireylerin kanserde egzersiz konusundaki bilgilerinin düşük olduğu ampirik gözlemlerimiz arasındadır. Bu çalışma ile kanser hastalarının kanserde egzersiz konusundaki bilgilerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Araştırmacılar tarafından literatür taraması yapılarak kanserde egzersiz bilgisini değerlendirmeyi amaçlayan bir anket formu (ölçüm aracı) oluşturulmuştur. Özgeçmişinde kanser tanısı bulunup 18 yaş üzeri olan hastalar çalışmaya dahil edilmiştir. Araştırmacılar tarafından hazırlanan ölçüm aracındaki her bir maddeye, elektronik anket aracılığı ile “hiçbir fikrim yok”, “duymuştum” ya da “çok iyi biliyorum” yanıtlarından birisinin verilmesi istenmiştir.
Çalışmaya özgeçmişinde kanser tanısı olan 125 birey katılmıştır. Çalışmaya katılan bireylerin %60’ının (n=75) kadın, %40’ının (n=50) erkek olduğu ve katılımcıların yaş ortalamalarının 52,05±11,50 yıl olduğu saptanmıştır. Çalışmaya katılan bireylerin bilgi düzeyini değerlendirmeden önce araştırmacılar tarafından hazırlanan ölçüm aracının geçerlilik ve güvenirlilik analizleri yapılmıştır. Kaiser-Meyer-Olkin ölçüm değeri ve Bartlett küresellik test sonuçlarına göre ölçüm aracının faktör analizi yapmaya uygun olduğu belirlenmiştir (p<0,001). Faktör analizi sonucunda ölçüm aracının yapı geçerliliğinin sağlandığı gösterilmiştir. Cronbach alfa kat sayısı 0,963 olarak hesaplanan ölçüm aracının güvenilir olduğu saptanmıştır. Ölçüm aracının geçerlilik ve güvenirlilik sağladığı gösterildikten sonra ölçüm aracına verilen cevaplar incelendiğinde ölçüm aracındaki maddelere “çok iyi biliyorum” cevabının verilme oranının %3,2 ile %14,4 arasında değiştiği gösterilmiştir.
Araştırmacılar tarafından hazırlanıp geçerliliği ve güvenilirliği sağlanmış olan bu ölçüm aracına verilen cevaplar göz önüne alındığında kanser hastaların kanserde egzersiz bilgisi düzeyleri düşük bulunmuştur. Hazırlanan bu ölçüm aracı, kanser hastaların kanserde egzersiz bilgi düzeylerinin değerlendirilmesine, eksikliklerin saptanmasına ve bu doğrultuda bilgi düzeylerinin artırılmasına katkıda bulunulabilir.
