ÖZET

Amaç:

İyot doğada sularda ve toprakta nadir olarak bulunan bir elementtir. İyot, tiroid bezi hormonlarının bir bileşeni olup insan hayatı için gerekli bir elementtir. İyot yetersizliği hastalığı (İYH), iyot eksikliği sonucu ortaya çıkan ve tüm Dünya’da önemli bir halk sağlığı sorunudur. İyot eksikliğinin gözle görülen belirtileri guatr olarak tanımlanmaktadır. Diğer yandan, iyotun vücuda fazla miktarda alınması tiroit bezi hormon salınımı bozup iyot eksikliği ile sonuçlanabilir.

Yöntemler:

Bu çalışmada İstanbul’da marketlerden ve semt pazarlarından toplanan 26 yemeklik tuz örneklerinin iyot miktarları TS 933 Yemeklik Tuz Standardındaki “İyodat İyonu ile İyotlanmış Tuzlarda İyot Tayini” metoduna göre analizi yapılarak piyasada satılan tuzların Türk Gıda Kodeksi Tuz Tebliği’ne uygunluğu araştırılmıştır.

Bulgular:

Yirmi altı tuz örneğinin 13’ü 28,0-39,8 mg/kg düzeyinde (%50) uygun, 7 örnekte 44,0-52,9 mg/kg düzeyinde (%27) yüksek ve 6 örnekte ise 2,0-20,0 düzeyinde (%23) düşük miktarlarda bulunmuştur.

Sonuç:

Tuz örneklerinin %50’sinde iyot miktarlarının uygun miktarda olmadığı tespit edilmiştir. Piyasadaki tuzlarda tespit edilen iyot eksikliği toplumda İYH, iyot fazlalığı ise guatr riskini artırmaktadır. Bu durumda; idari otoriteler tarafından halk sağlığının korunması için gıda kontrol ve denetimlerinin sürdürülebilirliğinin etkin olması önemlidir.

References

National Center for Biotechnology Information (2021). PubChem Compound Summary for CID 807, Iodine. Retrieved April 28, 2021 from https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Iodine

Barutçugil MB, Hatipoğlu S, Salihoğlu B, Öztora S, Yıldırım R. Bakırköy Bölgesindeki Bir İlköğretim Okulu Öğrencilerinde İdrar İyot Atılımı. Bakırköy Tıp Dergisi 2005; 1:12-5.

Budak N, Kurtoğlu S, Köse R, Üstündağ M, Haznedaroğlu N, Yücesan F, Ilgaz Ş. İyot Yetersizliği Hastalığı ve İyotlu Tuz Rehberi. Sağlık Bakanlığı Açsap Genel Müdürlüğü, UNICEF Türkiye Temsilciği. Tisamat Basım Sanayi. Ankara; 2000.

Luo J, Hendryx M, Dinh P, He K. Association of Iodine and iron with thyroid function. Biol Trace Elem Res 2017;179:38-44.

Kurtar Bozbiyik N, Özdemir Y, Tuncel B. Prevention from Iodine Deficiency Disorders and Iodine Analysis Methods in Food. Academic Food Journal 2014;12:57-62.

Yu Z, Zheng C, Zheng W, Wan Z, Bu Y, Zhang G, et al. Mild-to-moderate iodine deficiency in a sample of pregnant women and salt iodine concentration from Zhejiang Province, China. Environ Geochem Health 2020;42:3811-8.

Sant’Ana Leone de Souza L, de Oliveira Campos R, Dos Santos Alves V, Cerqueira TLO, da Silva TM, Teixeira LSG, et al. Hypertension and Salt-Restrictive Diet Promotes Low Urinary Iodine Concentration in High-Risk Pregnant Women: Results from a Cross-Sectional Study Conducted After Salt Iodination Reduction in Brazil. Biol Trace Elem Res 2020;197:445-53.

Rosen SR, Ovadia YS, Anteby EY, Fytlovich S, Aharoni D, Zamir D, et al. Low intake of iodized salt and iodine containing supplements among pregnant women with apparently insufficient iodine status-time to change policy? Isr J Health Policy Res 2020;9:9.

Öncel S, Akcan A, Polat H, Koçoğlu G. Practices related to women’s use of ıodized salt in the region of two primary health care centers in Antalya, Turkey. TAF Prev Med Bull 2008;7:291-6.

Budak N, Şahin U, Kurtoğlu S, Ülgen A, Akcakus M, Patıroğlu T. Nutritional Iodine Status of Breast-Feeding Mothers and Their Neonates in Kayseri. Erciyes Med J 2009; 31:208-12.

Demir İ. Guatrlı 6-12 Yaş Grubu Okul Çocuklarında Eser Elementlerin Seviyesi İle Büyüme Arasındaki İlişki. Uzmanlık Tezi. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. 2011.

Ajema D, Bekele M, Yihune M, Tadesse H, Gebremichael G, Mengesha MM. Socio-demographic correlates of availability of adequate iodine in household salt: a community-based cross-sectional study. BMC Res Notes 2020;13:125.

Aburto NJ, Abudou M, Candeias V, Wu T. Effect and safety of salt iodization to prevent iodine deficiency disorders: a systematic review with meta-analyses. WHO eLibrary of Evidence for Nutrition Actions (eLENA). Geneva: World Health Organization; 2014.

Zimmerman MB. Iodine Deficiency. Endocr Rev 2009;30:376-08.

Andersson M, Hunziker S, Fingerhut R, Zimmermann MB, Herter‑Aeberli I. Effectiveness of increased salt iodine concentration on iodine status: trend analysis of cross-sectional national studies in Switzerland. Eur J Nutr 2020;59:581-93.

Türk Gıda Kodeksi Tuz Tebliği. Tebliğ No: 2004/25. 07.006.2004/25485 Sayılı Resmi Gazete. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2004/06/20040607.htm

Türk Gıda Kodeksi Tuz Tebliği. Tebliğ No: 2013/48. 16.08.2013/28737 Sayılı Resmi Gazete. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/08/20130816-15.htm

TS 933 Yemeklik Tuz Standardı. Nisan 2003. https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073089102085122113056081090079068074

Oğur R, Saygı S, Göçgeldi E, Korkmaz A, Uçar M, Tekbaş ÖF. Investigation of Salts in Market for Appropriateness with Related Laws, and Contents. J Med Sci 2008;28:137-42.

Namekar SB, Lokhande SP, Jadhav GR, Sonvane RH, Lokhande AV, Abdul Qadeer FQS. Estimation of Iodine Content by Iodometric Titration and Spectrophotometric Evaluation Method in Commercially Available Salts. Indian J Nutr Diet 2017;54.

Khatiwada S, Gelal B, Tamang MK, KC R, Singh S, Lamsal M, et al. Iodized Salt Use and Salt Iodine Content among Household Salts from Six Districts of Eastern Nepal. J Nepal Health Res Counc 2014;12:191-4.

İstanbul Piyasasında Satılan Yemeklik Tuzlarda İyot Miktarı Tespitinin Yapılması

ÖZET

References