ÖZET

Amaç:

Çalışma, hemşirelik öğrencilerinin ahlaki duyarlılıklarının ve hemşirelik mesleğine yönellik profesyonel değerlerinin, verdikleri bakımı algılamalarına etkisini incelemek amacıyla yapıldı.

Yöntemler:

“Mersin Üniversitesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulu” tarafından onaylanan ve tanımlayıcı olarak planlanan araştırma, 1 Mayıs-30 Haziran 2017 tarihleri arasında bir devlet üniversitesinin sağlık yüksekokulu hemşirelik bölümü 3. ve 4. sınıflarında öğrenim gören, etik dersini almış gönüllü 195 öğrenci ile yürütüldü. Veriler, “Birey Tanıtım Formu”, “Ahlaki Duyarlılık Anketi (ADA)’’, “Hemşirelerin Profesyonel Değerler Ölçeği (HPDÖ)” ve “Bireyselleştirilmiş Bakım Skalası-A-Hemşire Versiyonu (BBSAHemşire)” ile toplandı.

Bulgular:

Öğrencilerin %55,4’ünün mesleği isteyerek seçmediği, %31,8’inin klinik uygulama sırasında etik problem ile karşılaştığı ve %38,7’sinin karşılaştığı problemleri klinik rehberden yardım alarak çözülmesi gerektiğini düşündüğü belirlendi. Öğrencilerin, ADA, HPDÖ ve BBSA-Hemşire formlarından aldıkları puan ortalamaları sırasıyla; 84,32±28,32, 125,17±34,07; 60,74±16,35’tir. Profesyonel değerler ile bireyselleştirilmiş bakım becerisi puan ortalamaları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki saptandı (p<0,05). Ahlaki duyarlılık için yarar sağlama ve oryantasyon alt puan ortalaması erkeklerde, çatışma ve otonomi ise 4. sınıflardan yüksekti. Bireyselleştirilmiş bakım, klinik durum ve karar verme puan ortalaması kızlarda yüksekti. Profesyonel değerler puan ortalaması mesleği isteyerek seçenlerde, harekete geçme ve güvenlik ise mesleği severek yapanlarda yüksekti.

Sonuç:

Öğrencinin bireyselleştirilmiş bakım becerisi için profesyonel değer gelişiminin önemli olduğu söylenebilir.

References

Weis D, Schank MJ. Professional values: key to professional development. J Prof Nurs 2002;18:271-5.

Babadağ K. Profesyon/Meslek. Hemşirelik ve Değerler. Ankara: Alter Yayıncılık; 2010.p.16-7.

Sabancıoğulları S, Doğan S. Profesyonel kimlik gelişimi ve hemşirelik. J Anatol Nurs Health Sci 2012;15:275-82.

Vezeau TM. Teaching professional values in a BSN program. Int J Nurs Educ Scholarsh 2006;3:10-31.

Kaya H, Işık B, Şenyuva E, Kaya N. Hemşirelik öğrencilerinin bireysel ve profesyonel değerleri. J Anatol Nurs Health Sci 2012;15:18-26.

Altun İ. Etik ve Değerler. In: Atabek Aştı T, Karadağ A, editors. Hemşirelik Esasları: Hemşirelik Bilimi ve Sanatı İçinde. İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık; 2016.p.114-22.

Leners DW, Roehrs C, Piccone AV. Tracking the development of professional values in undergraduate nursing students. J Nurs Educ 2006;45:504-11.

İpek Çoban G, Türer S. Ahlaki Gelişim ve Hemşirelik. Gümüşhane Üniv Sağ Bil Derg 2014;3:948-58.

Jormsri P, Kunaviktikul W, Ketefian S, Chaowalit A. Moral competence in nursing practice. Nurs Ethics 2005;12:582-94.

Keskin G, Yıldırım GÖ. Hemşirelerin kişisel değerlerinin ve iş doyumlarının incelenmesi. Ege Üniv Hemş Yüksekokulu Derg 2006;22:119-33.

Alfred D, Yarbrough S, Martin P, Mink J, Lin YH, Wang LS. Comparison of professional values of Taiwanese and United States nursing students. Nurs Ethics 2013;20:917-26.

Karadağlı F. Hemşirelik öğrencilerinin profesyonel değer algıları ve etkileyen faktörler. Mersin Üniv Sağ Bil Derg 2016;9:81-91.

Dönmez RO, Özsoy S. Factors influencing development of professional values among nursing students. Pak J Med Sci 2016;32:988-93.

Ahn SH, Yeom HA. Moral sensitivity and critical thinking disposition of nursing students in Korea. Int J Nurs Pract 2014;20:482-9.

Borhani F, Abbaszadeh A, Hoseinabadi-Farahani MJ. Moral sensitivity and its dimensions in Iranian nursing students. J Med Ethics Hist Med 2016;9;19.

Akça NK, Şimşek N, Arslan DE, Şentürk S, Akça D. Moral sensitivity among senior nursing students in Turkey. Int J Caring Sci 2017;10;1031-9.

Can Ş, Acaroğlu R. Hemşirelerin mesleki değerlerinin bireyselleştirilmiş bakım algıları ile ilişkisi. İstanbul Üniv Florence Nightingale Hemş Derg 2013;23:32-40.

Suhonen R, Gustafsson ML, Katajisto J, Välimäki M, Leino-Kilpi H. Nurses’ perceptions of individualised care. J Adv Nurs 2010;66:1035-46.

Acaroğlu R, Şendir M. Bireyselleştirilmiş bakımı değerlendirme skalaları. İstanbul Üniv Florance Nightingale Hemş Derg 2012;20:10-6.

Lützén K, Johansson A, Nordström G. Moral sensitivity: Some differences between nurses and physicians. Nurs Ethics 2010;7:520-30.

Tosun H. Sağlık uygulamalarında deneyimlenen etik ikilemlere karşı hekim ve hemşirelerin duyarlılıklarının belirlenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2005.

Orak NŞ, Alpar ŞE. Hemşirelerin profesyonel değerleri ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Clin Exp Health Sci 2012;2:22-31.

Şendir M, Acaroğlu R, Kanan N, Shonen R, Katajisto J. Bireyselleştirilmiş bakım ölçeği–hemşire versiyonu’nun türkçe geçerlik ve güvenirliği. 1. Temel Hemşirelik Bakımı Kongresi Kitabı, İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi Müdürlüğü; 2010;129.

Suhonen R, Gustafsson ML, Katajisto J, Välimäki M, Leino-Kilpi H. Individualised Care Scale–Nurse version: A finish validation study. J Eval Clin Pract 2010;16:145-54.

Suhonen R, Välimäki M, Leino-Kilpi H, Katajisto J. Testing the individualized care model. Scand J Caring Sci 2004;18:27-36.

Suhonen R, Leino-Kilpi H, Välimäki M. Development and psychometric properties of the individualised care scale. J Eval Clin Pract 2005;11:7-20.

Bahar Z, Beşer A, Mızrak B, Bahçelioğlu D, Demirtaş D, Özdemir D, et al. Hemşirelerin karşılaştıkları etik ikilemlerin incelenmesi. J Anatolia Nurs Health Sci 2011;14:52-60.

Gül Ş, Duru-Aşiret G, Bayrak-Kahraman B, Devrez N, Örnek-Büken N. Etik dersi alan ve almayan hemşirelik öğrencilerinin etik karar verebilme düzeylerinin incelenmesi. Turkish J Res Develop Nurs 2013;15:23-31.

Aydın Y, Dikmen Y, Kalkan SC. Ebelik öğrencilerinin hasta bakım uygulamalarında etik duyarlılıklarının incelenmesi. Çağdaş Tıp Derg 2017;7:168-74.

Aksu T, Akyol A. İzmir’deki hemşirelerin etik duyarlılıklarının incelenmesi. Turkish Clin J M Ethics-Law History 2011;19:16-24.

Dikmen Y. Yoğun bakım hemşirelerinde etik duyarlılığın incelenmesi. Cumhuriyet Hemş Derg 2013;2:1-7.

Park M, Kjervik D, Crandell J, Oermann MH. The relationship of ethics education to moral sensitivity and moral reasoning skills of nursing students. Nurs Ethics 2012;19:568-80.

Eraydın Ş, Albayrak K. Hemşirelik Öğrencilerinin Kişisel Değerleri ve Etik Duyarlılıklarının İncelenmesi. 14. Ulusal Hemşirelik Öğrencileri Kongresi. Kayseri, 2015.

Selçuk KT, Demir C. Hemşirelik bölümü öğrencilerinin etik duyarlılık düzeyi ve etkileyen etmenler. 14. Ulusal Hemşirelik Öğrencileri Kongresi Kitabı. Kayseri, 2015.

Kim YS, Park JW, Son YJ, Han SS. A longitudinal study on the development of moral judgement in korean nursing students. Nurs Ethics 2004;11:254-65.

Karamanoğlu A, Özer F, Tuğcu A. Denizli ilindeki hastanelerin cerrahi kliniklerinde çalışan hemşirelerin mesleki profesyonelliklerinin değerlendirilmesi. Fırat Tıp Derg 2009;14:12-7.

Beydağ K, Arslan H. Kadın doğum kliniklerinde çalışan ebe ve hemşirelerin profesyonelliklerini etkileyen faktörler. Fırat Sağ Hiz Derg 2008;3:75-87.

Tazegün A, Çelebioğlu A. Çocuk hemşirelerinin etik duyarlılık düzeyleri ve etkileyen faktörler. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hast Derg 2016;6:97-102.

Lee LC, Chen CH, Yang YO. The affect of gender on caregiving: A study of male nurses. Hu Li Za Zhi 2010;57:77-81.

Idvall E, Berg A, Katajisto J, Acaroglu R, da Luz MDA, Efstathiou G, et al. Nurses’ sociodemographic background and assessments of individualized care. J Nurs Scholarsh 2012;44:284-93.

Aitamaa E, Leino-Kilpi H, Puukka P, Suhonen R. Ethical problems in nursing management: the role of codes of ethics. Nurs Ethics 2010;17:469-82.

Hemşirelik Öğrencilerinin Ahlaki Duyarlılıklarının ve Profesyonel Değerlerinin Bakım Algısına Etkisi

ÖZET

References