ÖZET

Amaç:

Şiddetli akut solunum yetmezliği sendromu-2 (SARS-CoV- 2); hafif enfeksiyonlardan ağır solunum yetmezliğine kadar çeşitli tablolara yol açabilir. Bu çalışmada hastaneye yatırılarak hidroksiklorokin (HCQ), azitromisin ve favipiravir üçlü kombine ilaç tedavileri verilmiş COVİD-19 hastalarında mortaliteye etki eden faktörler incelenmiştir.

Yöntemler:

10 Mart-10 Mayıs 2020 tarihlerinde COVİD-19 ters transkripsiyon polimeraz zincir reaksiyonu pozitif tedavi naif 683 hasta retrospektif tarandı. 504 hasta hafif semptomu olup ilaç tedavisi verilmeksizin veya tek başına HCQ tedavisi ile takip edilmiş ve şifa ile sonuçlanmıştı. 179 hastadan 137’si kliniğe, 42’si direk yoğun bakım üntesine (YBÜ) yatırılmıştı. Bu hastaların hepsinin oda havasında oksijen saturasyonu <%90, takipnesi (>30/dk) olup eş zamanlı olarak üçlü kombine ilaç tedavisi (HCQ, azitromisin, favipiravir) başlanmıştı. Klinik takipte 137 hastadan 35’i YBÜ’ye nakledilmişti. YBÜ’deki 77 hastanın 69’una (%89) mekanik ventilatör desteği verilmişti. On dokuz (%24) hastaya tosilizumab, 13 (%17) hastaya ise konvelesan immün plazma uygulanmıştı. Hastalar şifa ile taburcu ve eksitus şeklinde ikiye ayrıldı. Demografik özellikler, komorbid hastalıklar, sekonder bakteriyel enfeksiyonlar ve akut organ hasarları kayıt edildi.

Bulgular:

Hastaların 120’si erkek, ortalama yaşları 60,9±16,4’di. HT ve DM en sık komorbid hastalıktı. En sık akut karaciğer hasarı görüldü. Elli dört hasta eksitus oldu. Eksitus grubunda yaş ortalamasının daha yüksek olması, kronik kalp hastalığı (KKH), DM, kronik böbrek yetmezliği (KBY), akut kardiyak hasar ve sekonder bakteriyel enfeksiyon daha fazla görülmesi istatistiksel anlamlı bulunmuştur (p<0,05). Eksitus durumuna DM 2,17, KOAH 2,18, astım 3,01, KKH 2,4, KBY 8,3, malignite 1,6, akut kardiyak hasar 12,9, sekonder bakteriyel enfeksiyon gelişimi 3,63 kat mortalite artışına neden olup istatistiksel anlamlı (p<0,05) saptanmıştır.

Sonuç:

Favipiravir temelli tedavi alan COVİD-19 hastalarında; ileri yaş, DM, KKH, KBY, troponin-1 yüksekliği ve sekonder bakteriyel enfeksiyonlar mortalite ile ilişkili faktörlerdir. KBY ve troponin-1 yüksekliği bu hastaların mortalitesi için prediktördür.

References

Richman DD, Whitley RJ, Hayden FG. Clinical virology. 4th ed. Washington: ASM Press; 2016:273-91.

TG Ksiazek, D Erdman, CS Goldsmith, Zaki RS, Teresa P, Emery S, et al. A novel coronavirus associated with severe acute respiratory syndrome. N Engl J Med 2003;348:1953-66.

WHO. Novel coronavirus - China. Jan 12, 2020. Last Accessed Date: 19.01.2020. Avaialeble from: http://www.who.int/csr/don/12-january-2020-novel-coronavirus-china/en/

WHO. Coronavirus disease (COVID-19) pandemic. Last Accessed Date: 07.07.2020. Available from: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019.

McCreary EK, Pouge JM. Coronavirus disease 2019 treatment: a review of early and emerging options. Open Forum Infect Dis 2020;7:ofaa105.

Simsek Yavuz S, Unal S. Antiviral treatment of COVID-19. Turk J Med Sci. 2020;50:611-9.

Wang X, Fang X, Cai Z, Wu X, Gao X, Min J, et al. Comorbid chronic diseases and acute organ injuries are strongly correlated with disease severity and mortality among COVID-19 patients: a systemic review and meta-analysis. Research Wash DC 2020:2402961

Chai XQ, Hu LF, Zhang Y, Han W, Lu Z, Ke A, et al. Specific ACE2 Expression in Cholangiocytes May Cause Liver Damage After 2019-nCoV Infection. Preprint. Posted online February 03, 2020. bioRxiv 931766. doi: 10.1101/2020.02.03.931766

Hui H, Zhang Y, Yang X, Wang X, He B, Li L, et al. Clinical and radiographic features of cardiac injury in patients with 2019 novel coronavirus pneumonia, medRxiv preprint (2020), 10.1101/2020.02.24.20027052

Norman G. Likert scales, levels of measurement and the “laws” of statistics. Adv in Health Sci Educ Theory Pract 2010;15:625-32.

Guan WJ, Liang WH, Zhao Y, Liang HR, Chen ZS, Li YM, et al. Comorbidity and its impact on 1590 patients with Covid-19 in China: a nationwide analysis [published online ahead of print March 26, 2020]. Eur Respir J 2020;55:2000547 https://doi.org/10.1183/13993003.00547-2020.

Goyal P, Choi JJ, Pinheiro LC, Schenck EJ, Chen R, Jabri A, et al. Clinical characteristics of Covid-19 in New York City. N Engl J Med 2020;382:2372-4. Published online April 17, 2020. doi:10.1056/NEJMc2010419

Cao M, Zhang D, Wang Y, Lu Y, Zhu X, Li Y, et al. Clinical features of patients infected with the 2019 novel coronavirus (COVID-19) in Shanghai, China. medRxiv. Epub ahead of print 4 March 2020. DOI: 10.1101/2020.03.04.20030395

Richardson S, Hirsch JS, Narasimhan M, Crawford JM, McGinn T, Davidson KW, et al. Presenting characteristics, comorbidities, and outcomes among 5700 patients hospitalized with COVID-19 in the New York City area. JAMA 2020;323:2052-9. Published online April 22, 2020. doi:10.1001/jama.2020.6775

Jin J, Bai P, He W, Wu F, Liu WF, Han DM, et al. Yang Gender differences in patients with COVID-19: focus on severity and mortality Front Public Health 2020;8:152.

Rawson TM, Moore LSP, Zhu N, Ranganathan N, Skolimowska K, Gilchrist M, et al. Bacterial and fungal co-infection in individuals with coronavirus: A rapid review to support COVID-19 antimicrobial prescribing. Clin Infect Dis 2020;2:ciaa530. doi: 10.1093/cid/ciaa530. Online ahead of print.

Du RH, Liang LR, Yang CQ, Wang W, Cao TZ, Li M, et al. Predictors of mortality for patients with COVID-19 pneumonia caused by SARS-CoV-2: a prospective cohort study Eur Respir J 2020;55:2000524.

Favipiravir Temelli Tedavi Alan COVİD-19 Tanılı Hastaların Klinik ve Laboratuvar Değerlendirmesi

ÖZET

References