ÖZET

Amaç:

Çalışmamızın amacı; evde yaşayan yaşlıların aktivite, katılım ve yaşam kalitesi düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir.

Yöntemler:

Çalışmamız Ankara ve Antalya illerinde, kendi evlerinde yaşayan 65 yaş ve üstündeki 120 yaşlı bireyde (60 kadın, ortalama yaş: 71,4±5,3yıl; 60 erkek, ortalama yaş: 70,8±4,7yıl; yaş aralığı: 65-83 yıl) gerçekleştirildi. Toplumsal katılım düzeyleri, Dünya Sağlık Örgütü tarafından geliştirilen Yetiyitimi Değerlendirme Çizelgesi-II (WHO-DAS-II) ile değerlendirildi. Katılımcıların aktivite performanslarını değerlendirmek için Kanada Aktivite Performans Ölçümü (KAPÖ) kullanıldı. Yaşlıların yaşam kalitesi düzeyleri Kısa Form-36 (KF-36) Sağlık Taraması Anketiyle değerlendirildi.

Bulgular:

Katılımcıların günlük yaşamlarında performans problemi yaşadıkları önemli aktiviteler; yemek yapma (n=52), alış-veriş yapma (n=48), duş alma (n=38) ve namaz kılma (n=37) aktiviteleriydi. WHO-DAS-II, KAPÖ ve KF-36 değerlendirme ölçeklerinin sonuçlarında cinsiyetler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark tespit edilmedi (p>0,05). KAPÖ’nün alt puanları ile WHO-DAS-II’nin toplam puanı arasında istatistiksel olarak orta derece negatif yönde anlamlı bir ilişki bulundu (p<0,05). KF-36 ile WHO-DAS-II arasındaki ilişkiyi incelediğimiz zaman ise KF-36’nın bütün alt parametreleriyle WHO-DAS-II'nin toplumsal katılım alanı ve toplam puanı arasında istatistiksel olarak zayıf-güçlü derece negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğu tespit edildi (p<0,05).

Sonuç:

Çalışmamızda, evde yaşayan yaşlı bireylerin aktivite performanslarının artmasıyla toplumsal katılımlarının arttığı, toplumsal katılımlarının artmasıyla da yaşam kalitelerinin arttığı yönünde sonuçlar elde edilmiştir. Gelecekteki çalışmalar çevresel faktörlerin ve farklı yaşam koşullarının geriatrik bireylerin aktivite, katılım ve yaşam kalitesi üzerine etkilerini araştırmak amacıyla tasarlanmalıdır.

References

Tajvar M, Arab M, Montazeri A. Determinants of health-related quality of life in elderly in Tehran, Iran. BMC Public Health 2008;8:323.

Altuğ F, Yağcı N, Kitiş A, Büker N, Cavlak U. Analyzing of factors affecting the quality of life in elderly at home. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi 2009;1:48-60.

Beğer T, Yavuzer H. Yaşlılık ve Yaşlılık Epidemiyolojisi. Klinik Gelişim 2012;25:1-3.

Rose MR, Flatt T, Graves JL, Greer LF, Martinez DE, Matos M, et al. What is Aging? Front Genet 2012;3:134.

Altuntaş O, Kayıhan H. Ev Düzenlemelerinin Yaşlıların Yaşam Kalitesine Etkisi. Turk J Physiother Rehabil 2015;26:1-13.

Göktaş A, Pekçetin S, Tekindal B, Kayıhan H, Uyanık M. Impact of Activity Preferences on Cognitive Skills and Life Satisfaction in Elderly. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi. 2016;4:1-14.

Charles ST, Carstensen LL. Social and emotional aspects of aging. Annu Rev Psychol 2010;61:383-409.

Ravanera ZR, Fernando R. Integration at late life inclusion, participation, and belonging among the elderly. Disabil Rehabil 2014;36:737-43.

Agyar E. Contribution of perceived freedom and leisure satisfaction to life satisfaction in a sample of Turkish women. Soc Indic Res 2014;116:1-15.

Avolio M, Montagnoli S, Marino M, Basso D, Furia G, Ricciardi W, et al. Factors influencing quality of life for disabled and nondisabled elderly population: the results of a multiple correspondence analysis. Curr Gerontol Geriatr Res 2013;1:258-74.

Tonak HA, Kitis A, Zencir M. Analysis of Community Participation Levels of Individuals Who Are Physically Disabled and Working in Industrial Environments. Soc Work Public Health 2016;31:638-45.

Gautam R, Saito T, Kai I. Leisure and religious activity participation and mental health: gender analysis of older adults in Nepal. BMC Public Health 2007;7:299.

Sørensen LV, Axelsen U, Avlund K. Social Participation and Functional Ability from Age 75 to Age 80. Scand J Occup Ther 2002;9:71-8.

Karakuş A, Süzek H, Atay ME. The Examination Of The Depression Levels Of The Elderly Residing In Muğla Nursing Home. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştirmalari Dergisi 2011;11:39-51.

Uluğ B, Ertuğrul A, Göğüş A, Kabakçı E. Yetiyitimi Değerlendirme Çizelgesinin (WHO-DAS-II) Şizofreni Hastalarında Geçerlilik ve Güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi 2001;12:121-30.

Chang FH, Coster WJ, Helfrich CA. Community Participation Measures for People with Disabilities: A Systematic Review of Content From an International Classification of Functioning, Disability and Health Perspective. Arch Phys Med Rehabil 2013;94:771-81.

Torpil B. Multipl Skleroz’lu bireylerde Kanada Aktivite Performans Ölçümü’nün Türkçe kültürel adaptasyonu, geçerlilik ve güvenilirliği. Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 2017.

Law M, Baum C, Dunn W. Measuring Occupational Performance: Supporting Best Practice in Occupational Therapy. New Jersey: Slack Incorporated; 2005. p.440.

McHorney CA, Ware JE, Lu JF, Sherbourne CD. The MOS 36-item Short Form Health Survey (SF-36): III. Test of Data Quality, Scaling Assumpitons, and Reliability Across Diverse Patient Groups. Med Care 1994;32:40-66.

Jr Ware JE, Sherbourne CD. The MOS 36-item Short-Form Health Survey (SF-36). I. Conceptual Framework and Item Selection. Med Care 1992;30:473-83.

Koçyiğit H, Aydemir Ö, Fişek G, Neşe Ölmez. Kısa Form-36’nın Türkçe Versiyonunun Güvenilirliği ve Geçerliliği. İlaç ve Tedavi Dergisi 1999;12:102-6.

Altman D. Practical Statistics for Medical Research. London: Chapman and Hall; 1992.

Salar S, Günal A, Pekçetin S, Huri M, Mehr BK, Katırcıbaşı G, et al. Relationship Between Activity, Environment and Life Satisfaction in Older Adults. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi 2016;4:89-96.

Raymond E, Grenier A, Hanley J. Community Participation of Older Adults with Disabilities. Journal of Community & Applied Social Psychology 2014;24(Suppl):50-62.

Şahin Onat Ş, Ünsal Delialioğlu S, Özel S. The Relationship of Balance between Functional Status and Quality of Life in the Geriatric Population. Türk Fiz Tıp Rehab Derg 2014;60:147-54.

Pino L, González-Vélez AE, Prieto-Flores ME, Ayala A, Fernandez-Mayoralas G, Rojo-Perez F, et al. Self-perceived health and quality of life by activity status in community-dwelling older adults. Geriatr Gerontol Int 2014;14:464-73.

Altuntaş O, Uyanık M, Kayıhan H. Investigation of the Activities and Participation of Nursing Home Residents: A Pilot Study. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi 2013;1:21-30.

Valenti LM, Suchil C, Beltran G, Rogers RC, Massey EA, Astorino TA. Effect of Sexual Intercourse on Lower Extremity Muscle Force in Strength-Trained Men. J Sex Med 2018;15:888-93.

Alahmari KA, Silvian SP, Reddy RS, Kakaraparthi VN, Ahmad I, Alam MM. Hand grip strength determination for healthy males in Saudi Arabia: A study of the relationship with age, body mass index, hand length and forearm circumference using a hand-held dynamometer. J Int Medl Res 2017;45:540-8.

Iso-Markku P, Waller K, Kujala UM, Kaprio J. Physical activity and dementia: Long-term follow-up study of adult twins. Ann Med 2015;47:81-7.

Verghese J, Wang C, Katz MJ, Sanders A, Lipton RB. Leisure activities and risk of vascular cognitive impairment in older adults. J Geriatr Psychiatry Neurol 2009;22:110-8.

Kayıhan H, Karaduman A, Uyanık M, Düger T, Bumin G. İki Farklı İlçede Toplum Temelli Rehabilitasyonun Etkilerinin İncelenmesi. Tubitak Araştırma Projesi Proje No:107K247. Ankara; 2010.p.113.

Tonak HA, Kitis A. Çalışan Üst Ekstremite Problemli Özürlülerin Aktivite Düzeyi, Serbest Zaman ve Toplumsal Katılım Düzeylerinin İncelenmesi. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi 2014;2:113-9.

Ankara ve Antalya İllerinde Yaşayan Yaşlılarda Aktivite, Katılım ve Yaşam Kalitesinin İncelenmesi

ÖZET

References