ÖZ

Amaç

Aile bakımı Özbekistan’da yaygın bir gelenektir. Engelli bir bireyin bakımına ilişkin sorumluluklar, bakım verenlerin riskli sağlık davranışları geliştirmelerine neden olabilmekte ve onlar için yük haline gelebilmektedir. Bu çalışmanın amacı, 24 yaş altı engelli gençlere bakım veren aile bireylerinde algılanan bakım verme yükü ile sağlıklı yaşam biçim davranışları arasındaki ilişkiyi belirlemekti.

Yöntemler

Katılımcıların sosyo-demografik özellikleri kaydedildi. Ailedeki çocuk sayısı, bakım süresi, bakım verilenin engel grubu, engel süresi ve türü, yaşı ve cinsiyeti sorgulandı. Zarit Bakım Verme Yükü Ölçeği ve Sağlıklı Yaşam Biçim Davranışları Ölçeği II (SYBDÖ II) kullanıldı.

Bulgular

Yüz elli beş bakımverenin %89,8’i kadın ve %10,2’si erkekti. Bakım verme yükü ile SYBDÖ II arasında genel olarak bir ilişki bulunmamıştır (r=0,048, p=0,551). Bakım verme yükü ile SYBDÖ II’nin alt boyutlarından beslenme arasında pozitif bir ilişki (r=0,038; p=0,016), yük ile sağlık sorumluluğu ve stres yönetimi alt boyutları arasında negatif bir ilişki bulunmuştur (r=-0,170, p=0,034; r=-0,184, p=0,022).

Sonuç

Algılanan bakım yükü genel olarak sağlıklı yaşam tarzı davranışını etkilememiştir. Bu durum Özbeklerin bakım vermeye yükledikleri olumlu anlamdan kaynaklanıyor olabilir. Bu çalışma, engelli gençlere bakım vermenin aile üyeleri üzerindeki etkisine ilişkin Özbekistan’da yapılan ilk çalışmadır. Sonuçlar, ailede bakım veren bireylerin stres yönetimi ve sağlık sorumluluğu için ek desteğe ihtiyaç duyabileceğini göstermektedir.